قرص

معرفی

قرص ها فرم های دوز جامد هستند که معمولاً حاوی مواد دارویی فعال و مواد کمکی به شکل پودر، کریستالی یا دانه ای با یا بدون رقیق کننده ها هستند که با قالب گیری یا فرآیند فشرده سازی تهیه می شوند.آنها جامد، دو محدب یا مسطح هستند و از نظر اندازه، شکل و وزن متفاوت هستند که بستگی به داروهایی دارد که برای تهیه استفاده می شود.آنها همچنین در سختی، از هم پاشیدگی متفاوت هستند.ویژگی های انحلال و ضخامت به استفاده مورد نظر و روش ساخت آنها بستگی دارد.قرص ها به دلیل مزایا و محبوبیت آنها روز به روز در حال افزایش هستند، پرمصرف ترین اشکال دوز جامد هستند.قرص معمولاً حاوی پرکننده ها، رقیق کننده ها، چسباننده ها، روان کننده ها، مواد لغزنده، مواد تجزیه کننده، ضد چسبندگی، مواد رنگی و مواد طعم دهنده به عنوان مواد کمکی است.

مزایای تبلت ها

فرم های دوز واحد با دوز دقیق، پایدار و دقت زیاد و کمترین تنوع.

پایدارترین با توجه به ویژگی های فیزیکی، شیمیایی و میکروبیولوژیکی.

ارزان‌ترین شکل خوراکی، قابل حمل، استفاده و اجرا آسان با ظاهری جذاب و زیبا.

ارزان، آسان برای بلعیدن و تولید نیازی به مراحل پردازش اضافی ندارد.

محافظت از داروها در برابر شرایط جوی مانند هوا، رطوبت و نور و غیره.

ایجاد ثبات طولانی مدت برای داروها.

هزینه ساخت پایین در مقایسه با سایر اشکال دوز جامد و تولید در مقیاس بزرگ امکان پذیر است.

تجویز دوز دقیق دارو به مقدار دقیق.

طعم ناخوشایند را می توان با پوشش شکر پنهان کرد.

در صورت نیاز به دوز کسری، به راحتی به دو نیم و چهارم تقسیم می شود.

به عنوان محصولات رهش ویژه مانند محصولات روده ای یا تاخیری فرموله شود.

بسته بندی و تولید ارزان است و به فضای بیشتری برای نگهداری نیاز ندارد.

انواع تبلت

انواع مختلفی از تبلت ها با توجه به کاربرد مورد نظر و فرآیند ساخت وجود دارد.

[A] قرص خوراکی در نظر گرفته شده برای بلع

قرص‌های فشرده: قرص‌ها را می‌توان با فشرده‌سازی یک یا چند ماده دارویی فعال با مواد کمکی با روش‌های اولیه ساخت قرص تهیه کرد.این نوع قرص ها معمولاً برای انتشار و از هم پاشیدگی دارو در نظر گرفته شده اند.قرص ها پس از فشرده سازی پوشش داده می شوند.

قرص های فشرده چندگانه: قرص های فشرده چندگانه با فشرده سازی مواد بیش از یک بار تهیه می شوند.اینها به عنوان تبلت های چند لایه یا تبلت درون تبلت شناخته می شوند.لایه بندی به تعداد پرها بستگی دارد.قرص های لایه ای با فشرده سازی مواد پر کننده در قالب و سپس مواد پرکننده اضافی و فشرده سازی تهیه می شوند.

قرص‌های تأخیری یا پوشش‌دار انتریک: این نوع قرص‌ها حاوی پوششی هستند که در برابر انحلال قرص‌ها در مسیر گوارشی (GIT) مقاومت می‌کنند و در مایعات روده تجزیه می‌شوند و در نتیجه ویژگی‌های تأخیر رهش را نشان می‌دهند.پوشش روده معمولاً زمانی اعمال می شود که ماده دارویی در مایع معده ناپایدار باشد و ممکن است از بین برود یا ممکن است باعث تحریک مخاط معده یا تا حد زیادی جذب دارو از روده شود.معمولاً مواد را پوشش می دهند که با عملکرد اسید و اسید یا پلیمرهای طبیعی اصلاح شده مخلوط می شوند.متداول ترین پلیمرهای پوششی عبارتند از: سلولز استات فتالات (CAP)، پلی وینیل استات فتالات (PVAP) و هیدروکسیل پروپیل متیل سلولز فتالات.

قرص با روکش قندی: قرص های فشرده ممکن است با روکش قندی رنگی یا بدون رنگ پوشانده شوند و پوشش دهنده محلول در آب است و پس از بلع به سرعت حل می شود.پوشش قندی از دارو در برابر محیط محافظت می کند، طعم و بوی تلخ را از بین می برد، ظاهر قرص را بهبود می بخشد و اطلاعات شناسایی را امکان پذیر می کند.پوشش قندی دارای معایبی مانند افزایش پوشش تولید، نیاز به تخصص برای پوشش، افزایش اندازه و وزن است.

قرص های پوشش داده شده با فیلم: قرص ها با یک لایه نازک پلیمر فشرده می شوند که پوسته ای مانند فیلم روی قرص ایجاد می کند.فیلم معمولاً رنگی، بادوام تر و حجم کمتری دارد.این پوشش به گونه ای طراحی شده است که تبلت را در محل مورد نظر در GIT پاره کرده و در معرض دید قرار دهد.رایج ترین پلیمرهای مورد استفاده هیدروکسی پروپیل سلولز، هیدروکسی اتیل و پروپیل متیل سلولز هستند.

قرص جویدنی: این نوع قرص ها دارای سطح صاف، پایه خامه ای و معمولاً مانیتول طعم دار و رنگی، تجزیه سریع هستند که به سرعت در دهان حل می شوند.این نوع بیشتر برای تجویز دوز زیاد به کودکان و بزرگسالان مفید است.

[B]قرص مورد استفاده برای حفره دهان

قرص‌های باکال و قرص‌های زیرزبانی: قرص‌های باکال و زیرزبانی به شکل مسطح هستند و برای حل کردن دارو در حفره باکال یا زیر زبان برای جذب مخاطی طراحی شده‌اند.این تکنیک ها برای داروهایی مفید است که در اثر مایع معده یا جذب ضعیف در دستگاه گوارش از بین می روند.قرص های باکال به آرامی فرسایش می یابند و قرص های زیر زبانی به سرعت حل می شوند و اثر سریعی ایجاد می کنند.

تروش ها و قرص ها: آنها عمدتاً برای اثر موضعی اما گاهی اوقات برای جذب سیستمیک به آرامی حل می شوند.تروش ها و لوزی ها دیسکی شکل هستند که حاوی ماده فعال و طعم دهنده در آب نبات سفت یا پایه شکر هستند.

مخروط های دندانی: مخروط های دندانی به گونه ای طراحی شده اند که در حفره خالی قرار می گیرند تا با محتوی مواد منعقد کننده از رشد باکتری ها و گاهی اوقات خونریزی جلوگیری شود.مخروط های دندانی برای مدت طولانی به آرامی آزاد می شوند.

[C] قرص برای مسیرهای دیگر

قرص واژینال: قرص‌های واژینال با فشرده‌سازی تهیه می‌شوند و به گونه‌ای شکل می‌گیرند که به خوبی بر روی دستگاه‌های درج پلاستیکی در قرص‌های گلوله‌ای یا بیضی شکل بدون پوشش که برای اثرات موضعی با انحلال آهسته وارد واژن می‌شوند، قرار می‌گیرند.آنها دارای اثر ضد باکتریایی هستند و به آنها درج واژینال نیز گفته می شود.

قرص کاشت: قرص های کاشت با ایجاد یک برش جراحی کوچک در پوست به زیر پوست تزریق می شود.ممکن است برای تزریق به یک انژکتور مخصوص، سوزن و پیستون مقدس نیاز باشد.هدف از این قرص ها طولانی کردن اثر دارو از ماه به سال است.این قرص ها به صورت عضلانی یا زیر جلدی کاشته می شوند، بنابراین باید استریل و در ظرف استریل بسته بندی شوند.[Pharmaceutics – I, PV KASTURE, SR PARAKH, SA HASAN, SB GOKHALE, June 2008, pp-14-7,21]

[D] قرص برای محلول

قرص جوشان: قرص های جوشان که از فشرده سازی نمک های دانه ای تهیه می شوند که در تماس با آب آزاد می شوند.

قرص های توزیع کننده: این نوع قرص ها دیگر استفاده نمی شوند زیرا پتانسیل خطرناکی داشتند.ممکن است به آنها قرص ترکیبی گفته شود زیرا حاوی داروی بسیار قوی است و داروسازان از آن برای تجویز ترکیبات استفاده می کنند.

قرص هایپودرمیک: قرص هایپودرمیک قرص های قالب گیری نرمی هستند که حاوی مواد محلول هستند و برای تهیه تزریقی خودسرانه توسط پزشک استفاده می شود.آنها دیگر مورد استفاده نیستند زیرا دستیابی به عقیمی و در دسترس بودن مایع پایدار دشوار است.

تریتورات های قرص: تریتورات های قرص امروزه به ندرت استفاده می شوند زیرا منسوخ شده اند.آنها کوچک، استوانه ای شکل هستند که حاوی مقدار کمی داروی قوی هستند.آنها باید به راحتی در آب حل شوند و حداقل فشار مورد نیاز در طول ساخت.تریتورات ها در کپسول ها وارد می شوند یا در مایع حل می شوند تا داروی قوی دقیقی ارائه کنند.